Της Παναγιώτας Μανώλη
Αρκεί ένα μόνο γεγονός όπως η Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία να φέρει μια νέα εποχή στις διεθνείς σχέσεις και τη διεθνή τάξη; Ναι, εάν αυτό το γεγονός ενισχύει υφέρπουσες τάσεις, εμπλέκει συστημικές δυνάμεις και έχει παγκόσμια εμβέλεια.
Έτσι, και τώρα ο πλήρως εν εξελίξει πόλεμος στην Ουκρανία, έχοντας συμπληρώσει έναν χρόνο συγκρούσεων, ενέτεινε την πολιτικοποίηση της διεθνούς οικονομίας και την αναθεώρηση των όρων της παγκοσμιοποίησης όχι από τη μεριά των αναδυόμενων οικονομιών αλλά από την μεριά των δυτικών ισχυρών οικονομιών, εκείνων δηλαδή που έθεσαν τα χαρακτηριστικά του παγκόσμιου πολιτικού και οικονομικού συστήματος όπως το γνωρίζαμε έως σήμερα.
Και, μπορεί οι συγκρούσεις στο πεδίο να περιορίζονται στο έδαφος της Ουκρανίας, ωστόσο έμμεσα εμπλέκουν όλες τις συστημικές δυνάμεις με τις δυτικές χώρες να υποστηρίζουν στρατιωτικά την αμυνόμενη Ουκρανία. Ταυτόχρονα, η Κίνα και η Ινδία διαδραματίζουν, για πρώτη φορά μεταπολεμικά, σημαντικό ρόλο στην έκβαση ενός πολέμου στην Ευρώπη κυρίως λόγω του οικονομικού τους μεγέθους και της συνεπακόλουθης δυνατότητάς τους να εξισορροπήσουν την οικονομική δύναμη των δυτικών συμμάχων που αντιμάχονται τη Ρωσία κυρίως με την πολιτική των κυρώσεων.
Δεν μπορούμε να προβλέψουμε ακριβώς πως θα είναι η νέα εποχή στο διεθνές σύστημα που αναδύεται διότι αυτή θα καθοριστεί ακριβώς από τις συνθήκες τερματισμού του πολέμου, ενός πολέμου που δείχνει ότι δεν θα λήξει σύντομα.
Σήμερα πάντως, μπορούμε να κρατήσουμε δύο σταθερές που άλλαξε ο πόλεμος στην Ουκρανία ως προς τις διεθνείς σχέσεις. Πρώτον, έθεσε υπό αμφισβήτηση το «ιερό δισκοπότηρο» της αρχής του απαραβίαστου των εθνικών συνόρων και της εδαφικής ακεραιότητας ιδιαίτερα στην Ευρώπη. Η διεξαγωγή επιθετικού πολέμου για την αλλαγή των συνόρων όχι μόνο γίνεται πραγματικότητα αλλά φαίνεται να γίνεται αποδεκτή, έστω και εξ ανάγκης ή σιωπηρά, από άλλες σημαντικές δυνάμεις τους διεθνούς συστήματος.
Δεύτερον, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει δημιουργήσει συνθήκες ενός πιο ανταγωνιστικού και συγκρουσιακού, πολυκερματισμένου κόσμου σε επίπεδο στρατιωτικό, οικονομικό, πολιτικό και ιδεολογικό ο οποίος δύσκολα μπορεί να τεθεί υπό τα πλαίσια των θεσμών παγκόσμιας διακυβέρνησης που γέννησε ο μεταπολεμικός κόσμος.
Παναγιώτα Μανώλη, Επίκουρη Καθηγήτρια Πολιτικής Οικονομίας των Διεθνών Σχέσεων, στο ΠΕΔΙΣ
Εκλογές: 21 Μαΐου