Ενδιάμεσες εκλογές, ΗΠΑ: ο ρόλος των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων στην κάλπη του Νοεμβρίου

Σχεδόν 4 μήνες μετά την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ να ανατρέψει την απόφαση της υπόθεσης Roe v. Wade, τα αναπαραγωγικά δικαιώματα και η προστασία του δικαιώματος στην άμβλωση οδηγούν περισσότερους Αμερικανούς πολίτες, και κυρίως γυναίκες, στις κάλπες των επερχόμενων κρίσιμων ενδιάμεσων εκλογών του Νοεμβρίου.

Με την ακύρωση της συνταγματικής προστασίας του δικαιώματος των γυναικών στην άμβλωση με την πλειοψηφική απόφαση (6-3) της 24ης Ιουνίου, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αποφάσισε υπέρ του καθορισμού των σχετικών με τα αναπαραγωγικά δικαιώματα νομοθεσιών σε πολιτειακό επίπεδο. Το γεγονός αυτό σήμανε την άμεση εφαρμογή μερικών ή καθολικών απαγορεύσεων των αμβλώσεων σε τουλάχιστον 13 πολιτείες. Η ισχύς απαγορεύσεων τις οποίες υποστηρίζουν οι ρεπουμπλικανικές υπερσυντηρητικές πλειοψηφίες σε αυτές τις πολιτείες, έβρισκαν ανάχωμα στην ομοσπονδιακή προστασία των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων από το 1973 και έπειτα. Με την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου ωστόσο, οι γυναίκες βρίσκονται εκτεθειμένες σε κινδύνους που είχαν πάψει να τις απασχολούν τα τελευταία σχεδόν 50 χρόνια, ενώ το βασικό ανθρώπινο δικαίωμά τους στην επιλογή και την αυτοδιάθεση του σώματός τους καταστρατηγείται.

“Η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου να ανατρέψει το συνταγματικό δικαίωμα στην άμβλωση πυροδότησε άμεσα αυστηρές απαγορεύσεις σε πολιτείες στο Νότο και στα Μεσοδυτικά, “κόβοντας” την πρόσβαση στις αμβλώσεις σε 1 στις 3 γυναίκες στη χώρα”, αναφέρει σε άρθρο της του προηγούμενου μήνα η Washington Post. Την ίδια στιγμή, υπολογίζεται πως το 52% των Αμερικανίδων σε αναπαραγωγική ηλικία ήδη αντιμετωπίζει ή πρόκειται να αντιμετωπίσει άμεσα κάποιου είδους περιορισμό σε σχέση με τις αμβλώσεις. Οι χειρότεροι φόβοι των Αμερικανίδων επιβεβαιώνονται, καθώς βασικά ανθρώπινα δικαιώματα που απολαμβάνουν οι άνδρες συμπολίτες τους – αυτά της αυτοδιάθεσης και της προσωπικής, ελεύθερης λήψης αποφάσεων για το σώμα τους, την υγεία τους και, εν τέλει, την ίδια τους τη ζωή -, για εκείνες γίνονται θέμα διαβούλευσης και πολιτικής αντιπαράθεσης σε αίθουσες πολιτειακών κτιρίων.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι υπέρμαχοι των “δικαιωμάτων του αγέννητου παιδιού” συντάσσονται υπέρ των καθολικών στην άμβλωση απαγορεύσεων που προωθεί το Ρεπουμπλικανικό κόμμα, ακόμη και σε περιπτώσεις που η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα βιασμού ή και αιμομιξίας, προσπαθώντας να επηρεάσουν ψηφοφόρους και νομοθετικά σώματα. Σύμφωνα με στοιχεία που επικαλείται η εφημερίδα, το 69% των Αμερικανών θεωρεί πως η άμβλωση πρέπει να είναι νόμιμη σε περίπτωση βιασμού. Εκείνο όμως το σχεδόν 30% της αμερικανικής κοινής γνώμης που διαφωνεί με τις αμβλώσεις ακόμη και στην ακραία περίπτωση του βιασμού, δεν είναι απλά ανησυχητικό, αλλά θέτει σε απόλυτα ρεαλιστικό κίνδυνο τη ζωή και την υγεία γυναικών, οι οποίες εν έτει 2022 έχουν λιγότερα δικαιώματα από τις μητέρες και τις γιαγιάδες τους. Τα επιχειρήματα κατά των αμβλώσεων σε αυτές τις περιπτώσεις δεν έχουν να κάνουν με τη γυναικεία χειραφέτηση, τα δικαιώματα και την ίση προστασία των φύλων απέναντι και από το νόμο, αλλά πηγάζουν από βαθιά ριζωμένες, σκοταδιστικές αντιλήψεις.

Πού ισχύουν απαγορεύσεις;

Οι New York Times χαρτογραφούν τις απαγορεύσεις ανά τις ΗΠΑ, καταγράφοντας τις νομοθεσίες που συνεχώς τροποποιούνται. Πριν από μόλις μερικές ημέρες ανανέωσαν το “χάρτη των αμβλώσεων”, με τα τελευταία στοιχεία σε σχέση με τις απαγορεύσεις ανά τις πολιτείες να αποτυπώνουν το τοπίο αυτήν τη στιγμή, και με το αποτέλεσμα είναι τρομακτικό.

Συνολικά 13 πολιτείες έχουν απαγορεύσει καθολικά τις αμβλώσεις: Άινταχο, Νότια Ντακότα, Ουισκόνσιν, Μιζούρι, Οκλαχόμα, Τέξας, Άρκανσο, Λουιζιάνα, Μισισίπι, Τενεσί, Αλαμπάμα, Κεντάκι και Δυτική Βιρτζίνια συμπληρώνουν τη λίστα. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, οι 13 πολιτείες απαγορεύουν την άμβλωση ακόμη και στην περίπτωση που η εγκυμοσύνη έχει προκύψει από βιασμό ή αιμομιξία, με μόνη εξαίρεση το Μισισίπι που επιτρέπει την άμβλωση σε περίπτωση αιμομιξίας.

Μία πρώτη νίκη για τις γυναίκες και την προστασία του δικαιώματος στην άμβλωση, αλλά και για τους Δημοκρατικούς, ήρθε στις αρχές του Αυγούστου από το Κάνσας, μία συντηρητική, παραδοσιακά ρεπουμπλικανική πολιτεία. Οι ψηφοφόροι συμμετείχαν με πρωτοφανή ποσοστά σε αυτό που υπό άλλες συνθήκες θα είχαν αντιμετωπίσει σα μία σχετικά αδιάφορη διαδικασία: τις προκαταρκτικές εκλογές. Αυτή τη φορά, όμως, η ψήφος τους ισοδυναμούσε με το μέλλον των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων στην πολιτεία. Το πολιτειακό νομοθετικό σώμα, στην προσπάθεια εφαρμογής των αυστηρών πολιτικών της ρεπουμπλικανικής πλειοψηφίας, επιχείρησε να απαγορεύσει τις αμβλώσεις, με τους ψηφοφόρους να λένε “όχι” από την κάλπη.

Τόσο η αυξημένη συμμετοχή, όσο και το αποτέλεσμα στο Κάνσας, δείχνει τον αντίκτυπο της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου στις ζωές των πραγματικών ανθρώπων, αλλά και το γεγονός πως οι κατά περιπτώσεις υπερσυντηρητικές ατζέντες του ρεπουμπλικανικού κόμματος δε βρίσκουν αναγκαστικά αποδοχή ούτε νομιμοποίηση από τους ψηφοφόρους του. Η πλειοψηφία των πολιτών, γυναικών και ανδρών, εξακολουθεί να απαιτεί και να υποστηρίζει το δικαίωμα στην ασφαλή, νόμιμη άμβλωση, ανεξαρτήτως μπλε και κόκκινων πολιτειών, χωρίς αστερίσκους για τους λόγους που οδηγούν μία γυναίκα στην απόφαση της να τερματίσει μία εγκυμοσύνη. Στην περίπτωση του Κάνσας, η αύξηση στις εγγραφές των γυναικών στους εκλογικούς καταλόγους παρατηρήθηκε ήδη από την επομένη της διαρροής του προσχεδίου της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Οι γυναίκες ήξεραν τον πόλεμο που περίμεναν σε περίπτωση ανατροπής του συνταγματικού τους δικαιώματος και έσπευσαν να κάνουν κάτι γι αυτό.

Αντίστοιχα δεδομένα έρχονται και από τη “μωβ” Πενσυλβάνια, μια από τις πολιτείες που δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένα μπλε ή κόκκινη. Η σκληρή μάχη για τη θέση στη Γερουσία διεξάγεται μεταξύ των John Fetterman και Mehmet Oz, του Δημοκρατικού και του Ρεπουμπλικάνου υποψηφίου αντίστοιχα, οι οποίοι έχουν εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις, τόσο για το θέμα των αμβλώσεων, όσο και για όλα τα υπόλοιπα.

Οι ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ, μία διαδικασία λιγότερο δημοφιλής που παραδοσιακά δε συγκεντρώνει τα υψηλά ποσοστά συμμετοχής των προεδρικών εκλογών, αυτόν το Νοέμβριο θα οδηγήσει πολλούς ψηφοφόρους στις κάλπες σε απάντηση της ανατροπής της Roe. Οι Ρεπουμπλικάνοι υποψήφιοι επικεντρώνονται στην πλειοψηφία τους, κατά τις προεκλογικές τους καμπάνιες, στα υπόλοιπα πολύ σοβαρά θέματα που ανησυχούν την αμερικανική κοινωνία, όπως ο πληθωρισμός και η ενεργειακή κρίση, και τα οποία σε πολύ μεγάλο βαθμό θα καθορίσουν το εκλογικό αποτέλεσμα. Ωστόσο το ζήτημα των αμβλώσεων ξεχωρίζει από όλα τα υπόλοιπα: πρόκειται για τη συνταγματική αφαίρεση ενός δικαιώματος από το μισό πληθυσμό της χώρας, ο οποίος πραγματοποιείται στη βάση του φύλου. Ένα μεγάλο μέρος της αμερικανικής κοινωνίας, το οποίο είναι αποφασισμένο να συμμετάσχει στην εκλογική διαδικασία και να εκφράσει την αντίθεσή του στην ανατροπή της συνταγματικής προστασίας του δικαιώματος των γυναικών στην άμβλωση, θα στείλει το δικό του μήνυμα από την κάλπη. Θα έχει τελικά η ανατροπή της Roe τον αντίκτυπο που αναμενόταν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού στις εκλογές ή οι Αμερικανοί, οδηγούμενοι στην κάλπη εν μέσω οικονομικής κρίσης, θα ψηφίσουν με γνώμονα την οικονομία; Θα το μάθουμε στις 9 Νοεμβρίου.