Bitcoin mining και βιωσιμότητα

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, ιδιαιτέρως στην περίοδο της πανδημίας, τα crypto έγιναν ακόμη περισσότερο δημοφιλή ως μια εναλλακτική μορφή επένδυσης η οποία «υπόσχεται» υψηλές αποδόσεις σε σύντομο χρονικό διάστημα. Μερικοί επενδυτές τα αντιμετώπισαν και ως περιουσιακά στοιχεία των οποίων η αξία αυξάνεται όσο περνάει ο χρόνος και φυσικά υπήρξαν και κάποιοι που πίστεψαν στο «get rich quick scheme» λόγω των success stories όσων έγιναν πολυεκατομμυριούχοι επειδή είχαν αγοράσει μερικά bitcoins την περίοδο του 2013-2014 όπου τότε όλο το ζήτημα των crypto ήταν σχεδόν άγνωστο στο ευρύ κοινό. Το Bitcoin όπως επίσης και σχεδόν όλα τα υπόλοιπα κρυπτονομίσματα, σημείωσαν μια θεαματική άνοδο μέσα στην περίοδο του 2019 – 2021, όμως πλέον η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική, καθώς το bear market βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Ο σκοπός αυτού του άρθρου δεν είναι να αξιολογήσει το bitcoin ως περιουσιακό στοιχείο ή εναλλακτική μορφή επένδυσης, αλλά να διαπιστώσει αν το mining (η διαδικασία «εξόρυξης» Bitcoin) είναι βιώσιμη. Λόγω της περιβαλλοντικής κρίσης, υπάρχει μια μεγάλη ανησυχία στο θέμα της βιωσιμότητας, αναφορικά με όλους τους κλάδους της οικονομίας, συμπεριλαμβανομένων της ναυτιλίας, της παραγωγής αυτοκινήτων και των βιομηχανικών εκπομπών γενικότερα. Όπως είναι ήδη γνωστό, η εξόρυξη του bitcoin απαιτεί τεράστια ποσά ενέργειας και θα απαιτεί ακόμη μεγαλύτερα όσο προχωράει η εξόρυξη, καθώς δυσκολεύουν τα επίπεδα των Puzzle του blockchain που πρέπει να επιλυθούν. Ο λόγος που η έρευνα επικεντρώνεται στο bitcoin είναι γιατί θεωρείται το πιο αξιόπιστο και σταθερό κρυπτονόμισμα και αναμφισβήτητα έχει το μεγαλύτερο market capitalization.

Η διαδικασία εξόρυξης του Bitcoin έχει ως εξής. Ένα νέο block δημιουργείται ανά δέκα λεπτά, ωστόσο η διαδικασία δημιουργίας του εξαρτάται από την επίλυση ενός προβλήματος – puzzle. Χρησιμοποιώντας πιο εξελιγμένη τεχνολογία, η εξόρυξη του Bitcoin θα γινόταν σε μηδενικό χρόνο (υπενθύμιση: η συνολική ποσότητα bitcoin που μπορεί να παραχθεί γενικά, είναι περιορισμένη στα 21 εκατομμύρια, ώστε να αποφευχθούν φαινόμενα πληθωρισμού και επιπλέον προσφέρει μια μορφή ασφάλειας στο δίκτυο). Όμως η διαδικασία δεν είναι τόσο εύκολη και απλή. Όταν δημιουργείται ένα block, η δυσκολία επίλυσης του επόμενου προβλήματος αυξάνεται και αυτός είναι ο λόγος που στις μέρες μας ένας συμβατικός Η/Υ δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες του σύγχρονου mining και απαιτούνται πιο advanced υπολογιστές οι οποίοι προφανώς είναι πιο ακριβοί και καταναλώνουν περισσότερη ενέργεια, αυξάνοντας και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα αλλά και το οικονομικό κόστος της εξόρυξης.

Σχήμα 1. Πηγή: https://ccaf.io/cbeci/index

Στην πραγματικότητα, η εξόρυξη του bitcoin απαιτεί υπερβολικά μεγάλα ποσά ενέργειας και αυτό σίγουρα δεν το καθιστά φιλικό προς το περιβάλλον. Οι εκτιμήσεις δείχνουν πως τον Οκτώβριο του 2021 η συνολική χρήση ενέργειας που κατανάλωσε ολόκληρο το δίκτυο του bitcoin ήταν 83.91 TWh[1]. Είναι αξιοσημείωτο πως αυτά τα επίπεδα κατανάλωσης είναι μεγαλύτερα ακόμα και από την ετήσια χρήση ενέργειας χωρών όπως η Χιλή (76.6 TWh), της Κολομβίας (69.9 TWh) και της Αυστρίας (68.5 TWh). Σύμφωνα με το γράφημα 1, μέχρι το 2021 η τάση ήταν εντελώς ανοδική, στη συνέχεια στην περίοδο μεταξύ 2021 και 2022 παρατηρείται μια σταθερότητα στα επίπεδα κατανάλωσης, η οποία μόνο καθησυχαστική δεν είναι, καθώς αν και δεν υπάρχει ανοδική τάση, τα επίπεδα TWhs παραμένουν υψηλά, χωρίς να σημειώνουν πτώση. Αυτό είναι αποτέλεσμα της υψηλής τεχνολογίας που απαιτείται να λειτουργεί σε 24ωρη βάση προκειμένου να πραγματοποιείται αποτελεσματική εξόρυξη. Το κόστος για εξοπλισμό για κάποιον που θέλει να ξεκινήσει το mining ξεκινάει από τα $5000 και μπορεί να εκτοξευτεί σε πολύ υψηλότερα επίπεδα, ενώ την ίδια στιγμή επενδύονται δισεκατομμύρια από εταιρείες προκειμένου να στήσουν “mining farms” όπου χιλιάδες προηγμένοι υπολογιστές λειτουργούν σε σταθερή βάση[2]. Μέχρι το 2019 η συντριπτική πλειοψηφία της εξόρυξης του bitcoin λάμβανε μέρος στην Κίνα και σε άλλες χώρες της Ασίας λόγω του χαμηλού κόστους ενέργειας.  Η φθηνή ενέργεια επέτρεπε στους miners να έχουν μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους με το να έχουν μειωμένα λειτουργικά κόστη. Ωστόσο, το αξιοσημείωτο γεγονός είναι πως το 60-70% της εξόρυξης του bitcoin που γινόταν σε εκείνες τις χώρες πραγματοποιούταν με ηλεκτρική ενέργεια η οποία προερχόταν από λιγνίτη, οπότε εδώ έρχεται και βρίσκει εφαρμογή το πρόβλημα των εκπομπών και έτσι τίθεται το θέμα της βιωσιμότητας[3]. Την ίδια στιγμή, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, δεν είναι ικανές να λύσουν το πρόβλημα τόσο λόγω του κόστους τους όσο και λόγω της σταθερότητας που προσφέρουν. Φαίνεται πως προς το παρόν απέχουμε πολύ από το να χρησιμοποιούμε ευρέως τις ΑΠΕ όχι μόνο στην εξόρυξη των κρυπτονομισμάτων αλλά και γενικότερα στην καθημερινότητάς μας.

Εκτός από το πρόσφατο bear market που υφίσταται το bitcoin, μέχρι σήμερα που γράφεται αυτό το άρθρο έχει αποτύχει να βρει τη θέση του στην καθημερινότητά μας και να χρησιμοποιείται σε καθημερινή βάση για τις οικονομικές συναλλαγές που πραγματοποιούνται. Φυσικά εξαίρεση αποτελεί το Ελ Σαλβαδόρ[4] το οποίο το έχει υιοθετήσει ως το επίσημο νόμισμά του. Ωστόσο μέχρι σήμερα περισσότερο χρησιμοποιείται ως χρηματοοικονομικό προϊόν και περιουσιακό στοιχείο παρά ως νόμισμα με καθημερινή χρήση. Επιπλέον, φάνηκε και από την έρευνα που προηγήθηκε πως η εξόρυξή του ούτε βιώσιμη είναι ούτε φιλική προς το περιβάλλον και αυτό είναι ένα άκρως σημαντικό ζήτημα καθώς η περιβαλλοντική κρίση ήρθε για να μείνει και σίγουρα θα συνεχίσει να μας απασχολεί και μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Οι νομοθεσίες σχετικά με το περιβάλλον και τη βιωσιμότητα πληθαίνουν όλο και περισσότερο λόγω της κλιματικής αλλαγής, το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται ο σύγχρονος κόσμος είναι ένα νόμισμα με μηδενική πρακτική χρήση το οποίο επιβαρύνει το περιβάλλον. Φυσικά αυτή η κριτική δεν αφορά το blockchain και την ευρύτερη χρήση του, καθώς πρόκειται για μια υπέροχη επαναστατική τεχνολογία η οποία ίσως και να είναι το μέλλον της εξέλιξης της τεχνολογίας γενικότερα, καθώς μπορεί να βρει εφαρμογή σε πολλές διαφορετικές βιομηχανίες συμβάλλοντας τα μέγιστα στα συστήματα ασφαλείας.

[1] The University of Cambridge. (2021). Cambridge Bitcoin Electricity Consumption Index (CBECI). The University of Cambridge.

[2]https://mashable.com/article/bitcoin-mining-power-plant

[3] Badea, L., & Mungiu-Pupazan, M. C. (2021)

[4]https://www.nytimes.com/2022/07/05/world/americas/el-salvador-bitcoin-national-currency.html