Ελλείψει Διαλλακτικότητας

Ίσως αν διαβάσει κάποιος στο τέλος αυτού του αιώνα ένα βιβλίο ιστορίας να δει το 2020 ως την αρχή της πτώσης. Πρωταγωνιστούμε σε μια αφήγηση περισσότερο τραγική από όσο νιώθουμε, γιατί μάλλον οι περισσότεροι , αφού τα νησιά του Αιγαίου είναι πλέον προσβάσιμα και πάντα τόσο κοντά, έχουμε ήδη ξεχάσει ότι περάσαμε δυο μήνες με απαγόρευση κυκλοφορίας. Η θεωρία του Φουκουγιάμα είναι πλέον επίκαιρη, οι συζητήσεις περί υβριδικού πολέμου επίσης.  

Μετράμε τα θύματα του κορονοϊού και τα συγκρίνουμε με αυτά της απλής γρίπης, χωρίς να σκεφτόμαστε ότι το άθροισμα της απώλειας από κάθε αιτία θανάτου, λόγω του ιού αυξάνεται. Υπάρχουν άνθρωποι που διεκδικούν τη θέση τους στο Δυτικό κόσμο, αλλά συναντούν σύνορα που δεν μπορούν να περάσουν, παγιδεύονται ή επιστρέφουν στη χώρα που γεννήθηκαν. Γίνονται μαριονέτες κυβερνήσεων, είτε εκούσια είτε ακούσια. Υπάρχουν άλλοι που βρίσκονται κάτω από το γόνατο ενός ανθρώπου που τους κόβει την αναπνοή και αφήνουν τον κόσμο μας. Έναυσμα για την κατάρρευση μιας υπερδύναμης, αλλά και ενός δυνητικά καρποφόρου διαλόγου, εάν οι μεν διάβαζαν προσεκτικά τη φιλοσοφία πίσω από το σύνθημα «black lives matter» και οι δε προσπαθούσαν να κατανοήσουν τη λογική πίσω από το «all lives matter». Είναι αυτό που μου λείπει από την αρθρογραφία της περιόδου. Παντού υπέρμαχοι και πουθενά διαλλακτικοί, παντού γνώμες και πουθενά συζητήσεις. Όχι ότι δεν θα έπρεπε να έχουμε γνώμη, αλλά πόσο πιο καρποφόρα θα ήταν αυτή αν απαντούσε στα επιχειρήματα της αντίθετης, χωρίς απλώς να κραυγάζει τα δικά της. 

Αναγνωρίζουμε ως τέρατα όσους επισημαίνουν τις οικονομικές επιπλοκές και την επικείμενη καταστροφή, ξεχνώντας ότι δεν πρέπει να δαγκώνουμε το χέρι που μας ταΐζει. Ο οικονομικός αναλφαβητισμός και ο λαϊκισμός έχουν κάνει την επάνοδό τους, υποβαθμίζοντας την κριτικότητα που απαιτείται σήμερα. Τα χρήματα δεν είναι σημαντικότερα από την ανθρώπινη ζωή, αλλά η ανθρώπινη ζωή εξαρτάται από αυτά. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τι λένε οι οικονομολόγοι πριν εναντιωθούμε σε αυτό. Επισημαίνω πάλι ότι η αξία της άποψης μας δεν υποβαθμίζεται, αλλά εμείς την κάνουμε λιγότερο ελκυστική όταν βιαζόμαστε να πάρουμε θέση σε ζητήματα που διχάζουν ακόμα και τα μεγαλύτερα μυαλά της επιστημονικής κοινότητας. Η σιωπή πολλές φορές είναι η καλύτερη επιλογή, ειδικά όταν συνοδεύεται από χρόνο για ακρόαση. Είναι φορές που το καλό που θα κάνουμε είναι περισσότερο όταν πρώτα έχουμε αφιερώσει χρόνο για να κατανοήσουμε και να αφομοιώσουμε την πιο αποδοτική μέθοδο, όπως και κάτι έμμεσο μπορεί να αποδειχθεί ωφελιμότερο του άμεσου. 

Αντιλαμβάνομαι την ανάγκη και την ένταση που αισθάνονται κάποιοι για να υποστηρίξουν αυτούς που αδικούνται, ωστόσο συνήθως η αλήθεια δεν είναι αυτή που φαίνεται, και ο δρόμος για την εξάλειψη των φαινομένων είναι ίσως διαφορετικός από αυτόν που προτείνεται ή υπερισχύει. Χωρίς να παίρνω θέση σε κάποιο από τα ζητήματα της επικαιρότητας ή τα διαχρονικά επίκεντρα του ενδιαφέροντος των ανθρωπιστών και δικαιωματιστών, υποστηρίζω απλώς ότι είναι καθήκον όλων μας που εργαζόμαστε υπέρ τινών αδικημένων να το κάνουμε με σωστό τρόπο. Το ποιός είναι ο σωστός τρόπος το αφήνω στην κρίση του καθενός, με την προϋπόθεση ότι αυτή στηρίζεται στα αντίστοιχα επιστημονικά δεδομένα, και δεν καταλήγει σε ολισθηρή πλαγιά.