Έβρος, ελληνοτουρκικά σύνορα: σημείο μηδέν

Οι σκηνές που διαδραματίζονται τις τελευταίες ώρες κοντά στην περιοχή Καστανιές, στον Έβρο, ξυπνούν μνήμες από την Ειδομένη. Στα ελληνοτουρκικά σύνορα γράφεται αυτή τη στιγμή, ακόμα μία σελίδα στην ιστορία του μεταναστευτικού – προσφυγικού ζητήματος, η οποία οφείλεται σε ένα πραγματικά καλοστημένο σχέδιο άσκησης πίεσης της τουρκικής κυβέρνησης προς την Ελλάδα και κατ’ επέκταση προς την Ευρώπη, και το οποίο από την Παρασκευή λαμβάνει σάρκα και οστά. Βρισκόμαστε προ των πυλών της νέας φάσης του προβλήματος, το οποίο σήμερα περισσότερο από ποτέ, φαίνεται να μην έχει λύση.

Περισσότεροι από 6.000 άνθρωποι, πρόσφυγες και μετανάστες που παρέμεναν στην Τουρκία, έφθασαν την Παρασκευή και το Σάββατο στην γκρίζα ζώνη των συνόρων Ελλάδας – Τουρκίας, στον Έβρο, έπειτα από την ανακοίνωση της τουρκικής κυβέρνησης, πως τα σύνορα έχουν ανοίξει. Χιλιάδες άνθρωποι ξεκίνησαν με κάθε μέσο, από λεωφορεία τα οποία έστειλε η τουρκική κυβέρνηση, μέχρι προσωπικά μέσα, ταξί, ακόμα και στρατιωτικά οχήματα, να συρρέουν στα σύνορα, με την ελπίδα και την πεποίθηση πως θα περάσουν στην Ελλάδα – και από εκεί στην Ευρώπη. Οι ανακοινώσεις από την τουρκική πλευρά έπεισαν αυτούς τους ανθρώπους πως τα σύνορα είναι ανοιχτά. Και όντως, τα τουρκικά σύνορα είναι. Δε γίνεται κανένας έλεγχος και δεν υπάρχει κανένα μπλόκο από την τουρκική συνοριοφυλακή. Αντιθέτως, οι τουρκικές αρχές βοηθούν τους ανθρώπους που καταφθανουν, δίνοντάς τους οδηγίες για το πού να κατευθυνθούν, πώς να περάσουν τα σύνορα, υποδεικνύοντας ακόμη και τα περάσματα τα οποία χρησιμοποιούν οι διακινητές. 

Από την άλλη πλευρά του φράχτη, τα ελληνικά σύνορα ήταν και παραμένουν κλειστά. Οι άνθρωποι που φθάνουν εκεί περιμένοντας πως θα καταφέρουν να περάσουν στην Ελλάδα, πίστεψαν το καλοστημένο επικοινωνιακό παιχνίδι της τουρκικής κυβέρνησης, η οποία αφού τους βοήθησε να φθάσουν στο σημείο, τώρα τους χρησιμοποιεί ως μέσο επίδειξης δύναμης και άσκησης πίεσης, σε σχέση με το ένα θέμα που εξακολουθεί να ελέγχει πλήρως: το προσφυγικό. Με την κίνηση αυτή, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εκπληρώνει τις απειλές που όλο το προηγούμενο διάστημα εξαπέλυε προς την Ελλάδα, αφήνοντας τις ροές ανεξέλεγκτες. Να σημειωθεί, πως η παρότρυνση της τουρκικής κυβέρνησης για κίνηση προς τα ελληνοτουρκικά σύνορα, απευθύνεται σε περισσότερα από 4,5 εκατομμύρια μετανάστες και πρόσφυγες που παραμένουν στην Τουρκία.

Η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στην γκρίζα ζώνη είναι εύθραυστη. Τα ελληνικά σύνορα έχουν ενισχυθεί με αστυνομικούς των ΜΑΤ και στρατιωτικούς των Ενόπλων Δυνάμεων, ούτως ώστε να εξασφαλισθεί η φύλαξη τους και ο έλεγχος των έντονων επεισοδίων που συνεχώς λαμβάνουν χώρα. Το βράδυ της Παρασκευής, σημειώθηκαν σκηνές μεγάλης έντασης, καθώς ομάδα μεταναστών έριχνε πέτρες και αναμμένα ξύλα προς την ελληνική πλευρά των συνόρων, η οποία προσπαθούσε να τους απωθήσει, με χρήση χημικών. Από την τουρκική πλευρά υπήρξε ρίψη χημικών προς τα σύνορα, αλλά και προς τους ίδιους τους  μετανάστες, ούτως ώστε να φύγουν προς την ελληνική πλευρά. Χθες το βράδυ, πολλοί άνθρωποι επιχείρησαν και πάλι να περάσουν σε ελληνικό έδαφος, ενώ ο αριθμός των μεταναστών αυξήθηκε κατακόρυφα. Τα ελληνοτουρκικά σύνορα, χθες Σάββατο, μετατράπηκαν σε πεδίο μάχης, καθώς η ένταση συνεχίστηκε με ρίψη δακρυγόνων από την τουρκική πλευρά και πετροπόλεμο.  Σήμερα, τα επεισόδια κλιμακώθηκαν, καθώς μετανάστες προσπάθησαν να κόψουν το φράχτη, ο πετροπόλεμος και τα χημικά συνεχίστηκαν, ενώ ένας Έλληνας αστυνομικός τραυματίστηκε.

Οι επίσημες ανακοινώσεις από το Μέγαρο Μαξίμου χαρακτήρισαν τις εξελίξεις ως “συντονισμένη προσπάθεια παραβίασης των συνόρων”, ενώ οι περίπου 100 άνθρωποι που έχουν καταφέρει να περάσουν μέχρι στιγμής στην ελληνική πλευρά, κρατούνται από τις ελληνικές αρχές. Σημειώνεται πως δεν έχουν καμία σχέση με τη Συρία. Ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη, κ. Μιχάλης Χρυσοχοΐδης και ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος, βρέθηκαν στον Έβρο με σκοπό την αντιμετώπιση της κρίσης που δημιουργείται. Όπως ξεκαθάρισε ο κ. Χρυσοχοΐδης στις δηλώσεις του, στόχος της Ελλάδας είναι η μέγιστη φύλαξη των συνόρων, σκοπό στον οποίο συμβάλλει η στρατιωτική τους ενίσχυση. Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη δήλωσε πως η Τουρκία πρακτικά χρησιμοποιεί το μεταναστευτικό κύμα, ενώ ταύτισε τα ελληνικά με τα ευρωπαϊκά σύνορα. 

Ο αριθμός των μεταναστών και προσφύγων αυτή τη στιγμή είναι μεγαλύτερος από 13.000 ανθρώπους, κατά μήκος των συνόρων, ενώ αναμένεται να αυξηθεί τις επόμενες ώρες. Άνθρωποι θα συνεχίσουν να συρρέουν, όσο η Τουρκία επιμένει να μιλάει για ανοιχτά σύνορα. Εστίες δημιουργούνται σε πολλά σημεία κατά μήκος της συνοριογραμμής. Οι τελευταίες εξελίξεις προκαλούν ανησυχία και για το τί θα συμβεί τις επόμενες ημέρες στα νησιά. Μόνο το Σάββατο έφτασαν στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου περισσότεροι από 180 άνθρωποι, αριθμός μειωμένος, καθώς επηρεάστηκε από τις κακές καιρικές συνθήκες που επικράτησαν. 

Πριν από λίγα λεπτά, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, κ. Στέλιος Πέτσας, έκανε δηλώσεις αναφερόμενος στα μέτρα που αποφασίστηκαν από την έκτακτη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ, υπό την προεδρία του Πρωθυπουργού, για την αντιμετώπιση της κρίσης. Ο κ. Πέτσας τόνισε πως η κατάσταση που διαμορφώνεται στα σύνορα αποτελεί “αιφνίδια, μαζική, οργανωμένη και συντονισμένη πίεση”, πως “λόγω του συντονισμένου και μαζικού χαρακτήρα της, η μετακίνηση αυτή δεν έχει καμία σχέση με το διεθνές δίκαιο του ασύλου” και πως “η Ελλάδα ασκεί αταλάντευτα το κυριαρχικό δικαίωμα και τη συνταγματική υποχρέωση να διαφυλάσσει την ακεραιότητά της”. Οι αποφάσεις του Συμβουλίου, όπως ανακοινώθηκαν, είναι η ανάβαθμιση των μέτρων φύλαξης των συνόρων στο μέγιστο επίπεδο, η αναστολή της υποβολής των αιτήσεων ασύλου για 1 μήνα, η άμεση επιστροφή όσων εισέρχονται σε ελληνικό έδαφος, όταν αυτό είναι δυνατό, στη χώρα καταγωγής τους χωρίς καταγραφή, η υποβολή αιτήματος στην FRONTEX για την ανάπτυξη της ομάδας RABIT για τη φύλαξη των συνόρων, η γνωστοποίηση της απόφασης στο Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η κίνηση της διαδικασίας του άρθρου 78, παράγραφος 3, της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με σκοπό να ληφθούν μέτρα υπέρ της Ελλάδας για την αντιμετώπιση της κρίσης.