Η Ευρωπαϊκή Ένωση απέναντι στον Πούτιν

Το δραματικό σενάριο που κανείς δεν ήθελε να πιστέψει, έγινε πραγματικότητα τις πρώτες πρωινές ώρες της 24ης Φεβρουαρίου του 2022. Με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ο πόλεμος επέστρεψε, τον 21ο αιώνα, στην Ευρώπη, ξεριζώνοντας πολίτες ενός κυρίαρχου κράτους από τα σπίτια τους υπό την απειλή βομβαρδισμών, τεστάροντας παράλληλα τα αντανακλαστικά της πιο δημοκρατικής οντότητας που παραμένει ζωντανή στον πλανήτη, της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Η απάντηση της ενωμένης Ευρώπης απέναντι στα σχέδια του Βλαντιμίρ Πούτιν αναμενόταν να είναι κοινή και έντασης άνευ προηγουμένου. Δε νοείται εξάλλου για τους Ευρωπαίους της Δημοκρατίας και των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων να μη διαμορφώσουν κοινό μέτωπο απέναντι στην ασυδοσία ενός δυνάστη, ο οποίος καταπατώντας επιδεικτικά το Διεθνές Δίκαιο και την εγκαθιδρυμένη αρχιτεκτονική ασφαλείας της μεταψυχροπολεμικής εποχής, εισέβαλε στρατιωτικά σε μία κυρίαρχη ευρωπαϊκή χώρα, ξεκινώντας έναν πόλεμο που μόνο ο ίδιος ήθελε. Υποβάλλοντας τον ουκρανικό λαό στο δράμα που όλος ο πλανήτης παρακολουθεί έκτοτε παγωμένος, ο Βλαντιμίρ Πούτιν κάνει επίδειξη δύναμής με σκοπό την επιβολή του μεγαλομανούς σχεδίου του στην περιοχή, προσπαθώντας να αποκόψει την Ουκρανία από την ευρωπαϊκή της προοπτική. 

Η πρώτη απάντηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήρθε νωρίς την ημέρα της εισβολής από την Πρόεδρο της Κομισιόν, Ursula von der Leyen, και τον επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Josep Borrell, σε κοινή τους συνέντευξη τύπου στις Βρυξέλλες, προαναγγέλοντας μαζικές και άνευ προηγουμένου οικονομικές κυρώσεις απέναντι στη Ρωσία, οι οποίες επικυρώθηκαν εν μέρει από τη Σύνοδο Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών που ακολούθησε το βράδυ της ίδιας ημέρας. Ορισμένες χώρες έκαναν πίσω σε σχέση με συγκεκριμένες κυρώσεις – την ένταξη της Ρωσίας στο πρόγραμμα ολικού οικονομικού αποκλεισμού -, τις οποίες αρχικά θεώρησαν “πολύ αυστηρές”, αναδύοντας το μόνιμο ζήτημα ενότητας των αντιδράσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως έγραψε χαρακτηριστικά ο Donald Tusk, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και πρώην  Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, οι χώρες που “μπλόκαραν” τις αυστηρές οικονομικές κυρώσεις, “ντρόπιασαν τους εαυτούς τους”. Τις επόμενες ημέρες η κατάσταση άλλαξε, με τους ηγέτες να συμφωνούν για τον απόλυτο οικονομικό αποκλεισμό του Κρεμλίνου. Χαρακτηριστικό της κρίσης είναι το γεγονός πως μέχρι και η ουδέτερη Ελβετία αλλά και οι χώρες της Σκανδιναβικής υιοθετούν τις κυρώσεις.

Παράλληλα, οι χώρες της ΕΕ, σε συμφωνία με τις ΗΠΑ, τη Μεγάλη Βρετανία και τον Καναδά, στέλνουν ανθρωπιστική και στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία. Ο Josep Borell δήλωσε πως η ΕΕ ενισχύει την ηρωική αντίσταση του ουκρανικού λαού με την αποστολή στρατιωτικού εξοπλισμού στη χώρα. Για πρώτη φορά στα χρονικά της ενωμένης Ευρώπης, όπως ανακοίνωσε η Πρόεδρος von der Leyen, αποδεσμεύεται ποσό ύψους 500 εκατομμυρίων ευρώ, με σκοπό την αγορά εξοπλισμού και την αποστολή του στην Ουκρανία.

Στο πλαίσιο της βοήθειας που άμεσα στέλνουν οι χώρες της ΕΕ στην Ουκρανία, η Ελλάδα έστειλε την Κυριακή, 27/2, αμυντικό υλικό (συμπεριλαμβανομένων πυρομαχικών, καλάσνικοφ και εκτοξευτών) μέσω Πολωνίας, αλλά και σημαντική ανθρωπιστική και ιατροφαρμακευτική βοήθεια, όπως γνωστοποίησε ο Έλληνας Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.

Παράλληλα η ΕΕ ανακοίνωσε την ίδια ημέρα ακόμη ένα πακέτο κυρώσεων, απαγορεύοντας τις πτήσεις ρωσικών αεροσκαφών στον εναέριο χώρο των κρατών-μελών της, απαγορεύοντας την αναμετάδοση ειδήσεων από τα προπαγανδιστικά υποκινούμενα μέσα του Κρεμλίνου και βάζοντας στο στόχαστρο το καθεστώς του Λευκορώσου δικτάτορα Λουκασένκο, το οποίο ως φερέφωνο του Κρεμλίνου, βοήθησε στη ρωσική εισβολή.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, διά στόματος της Προέδρου της, Christine Lagarde, ανακοίνωσε πως θα κάνει τα πάντα για να βοηθήσει τα κράτη-μέλη της ΕΕ να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες που αναπόφευκτα θα προκύψουν από την επιβολή των οικονομικών κυρώσεων στη Ρωσία – στηρίζοντάς τες απερίφραστα με αυτή της τη δήλωση. Στο πρώτο πακέτο κυρώσεων, συμπεριλήφθηκε εξάλλου και η πρόταση του Έλληνα Πρωθυπουργού, για παράλληλη βοήθεια στις ευρωπαϊκές οικονομίες.  

Αν και μέσα στο Σαββατοκύριακο, οι χώρες που αρχικά διαφώνησαν με τον ολικό οικονομικό αποκλεισμό του Κρεμλίνου (Ιταλία, Ουγγαρία, Κύπρος και Γερμανία) συντάχθηκαν με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη, το βασικό θέμα του κοινού μετώπου της ΕΕ φάνηκε να αντανακλάται για ακόμη μία φορά στις εξαιρετικά σημαντικές αποφάσεις που κλήθηκε να πάρει η ενωμένη Ευρώπη.

Οι  επικριτές της ΕΕ για αργές και μη συντονισμένες αντιδράσεις είναι πολλοί, όμως οι ηγέτες των 27 κρατών-μελών, αλλά και όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, αυτή τη φορά συντάχθηκαν απόλυτα. Και αυτό, διότι ο κόσμος από τα ξημερώματα της 24ης Φεβρουαρίου άλλαξε. Μετά από τις αντιδράσεις για το σχετικά διαιρεμένο μέτωπο που αρχικά παρουσιάστηκε, έγινε απολύτως σαφές αυτό που εξ αρχής ήταν προφανές για τους Ευρωπαίους πολίτες: το ότι καμία κύρωση δεν μπορεί να θεωρηθεί “πολύ αυστηρή” απέναντι στην άνευ προηγουμένου κατάλυση του Διεθνούς Δικαίου από τον Βλαντιμίρ Πούτιν, απέναντι στην αιματοχυσία της Ουκρανίας και στον βομβαρδισμό αμάχων στην καρδιά της Ευρώπης των κεκτημένων Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. 

Στην ομιλία του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σήμερα 1/3, ο Ουκρανός Πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι, προκάλεσε ρίγη συγκίνησης. Το θάρρος του ηρωικού ουκρανικού λαού και η αντίστασή του απέναντι στα αναθεωρητικά σχέδια Πούτιν, έχει καταφέρει να δημιουργήσει ένα άνευ προηγουμένου κοινό ευρωπαϊκό μέτωπο, που αγκαλιάζει με κάθε τρόπο τον ουκρανικό λαό και τον εκλεγμένο ηγέτη του.

Η απάντηση της ΕΕ απέναντι στον πρωτοφανή αυτό ευρωπαϊκό πόλεμο, επιβεβαιώνει τα ισχυρά δημοκρατικά θεμέλια και αντανακλαστικά της. Οι οικονομικές κυρώσεις και η αποστολή στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία είναι μονόδρομος για να υπερασπιστεί η ΕΕ το δίκαιο του αμυνόμενου ουκρανικού λαού. Όπως έχει εκφράσει καλύτερα από τον οποιονδήποτε άλλο ο Elie Wiesel, επιζών του Ολοκαυτώματος, “η ουδετερότητα βοηθάει μόνο τον δυνάστη, ποτέ το θύμα”.

Συνομιλώντας επί ίσοις όροις με δυνάστες, η Ευρωπαϊκή Ένωση στην προσπάθειά της να διευρύνει τα σύνορα της Δημοκρατίας, υποθάλπει την αντιδημοκρατική τους δράση. Όσο η πιο δημοκρατική οντότητα του πλανήτη δεν καταδικάζει εξ αρχής, απερίφραστα και πρακτικά τα απολυταρχικά καθεστώτα, αυτά θα εξακολουθούν να πραγματοποιούν ανενόχλητα τη δράση τους και να διευρύνουν τα σύνορα του πολέμου.