Πολιτική βούληση στον καιρό του COVID-19

Η πανδημία του COVID-19 έχει σήμερα επηρεάσει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης, διαμορφώνοντας μία νέα πραγματικότητα στην οποία όλοι οφείλουμε να προσαρμοστούμε. Ο νέος κορονοϊός δοκιμάζει τους ανθρώπους και τα συστήματα υγείας παγκοσμίως. Όσο οι επιστήμονες και οι ειδικοί δίνουν έναν εξαντλητικό αγώνα δρόμου για την εύρεση θεραπείας και εμβολίου, όσο γιατροί και νοσηλευτές δουλεύουν υπό πρωτόγνωρες συνθήκες σηκώνοντας το τεράστιο βάρος της πανδημίας, εμείς καλούμαστε να τους βοηθήσουμε μένοντας στο σπίτι μας, ενώ η πολιτική ηγεσία του κάθε κράτους είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για το σχεδιασμό, το συντονισμό και την ουσιαστική υποστήριξη αυτής της προσπάθειας.

Όπως συνειδητοποιούμε μέρα με τη μέρα, ο χρόνος στον οποίο οι κυβερνήσεις λαμβάνουν τα όποια μέτρα αποφασίζουν να λάβουν, καθώς και τα ίδια τα μέτρα, αποτελούν δύο εξαιρετικά καθοριστικούς παράγοντες για την εξάπλωση του ιού στην κάθε χώρα. Η έγκαιρη λήψη μέτρων ήταν, δυστυχώς σε παρελθοντικό χρόνο, το κλειδί για την επιβράδυνση της εξάπλωσης του ιού στην τοπική κοινότητα, σε κρατικό επίπεδο.

Πριν από όχι πολύ περισσότερο όμως από δύο εβδομάδες, και ενώ ήδη οι εικόνες από τη γειτονική μας Ιταλία έκαναν το γύρο του κόσμου, πολιτικές ηγεσίες όπως αυτή των ΗΠΑ και της Μ. Βρετανίας μεταξύ άλλων, φαίνεται να μην είχαν συνειδητοποιήσει το μέγεθος της απειλής, αλλά και της καταστροφής που θα ερχόταν. Σε μία θεωρητική ζυγαριά στην οποία έχουμε από τη μία τη δημόσια υγεία και από την άλλη την οικονομία, θα έπρεπε να είναι προφανές για όλους το προς τα πού αυτή γέρνει. Τα πράγματα όμως για δύο από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου ήταν διαφορετικά, και αυτό πρέπει σε δεύτερο χρόνο να μας βάλει σε σκέψεις για τις κοινωνίες που διαμορφώνονται γύρω μας και για το ποιες κοινωνίες θεωρούμε ως πρότυπα. Γιατί όσο οικονομικά ισχυρός και να είσαι, όσο εξελιγμένο σύστημα υγείας και να έχεις, όταν δε δουλεύεις με γνώμονα τον άνθρωπο όλα τα άλλα δεν έχουν και πολύ μεγάλη σημασία.

Η σημερινή κατάσταση μας αποκαλύπτει το πόσο πραγματικά σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η πολιτική στη ζωή των λαών, αλλά και το πόσο πραγματικά αυτός ο ρόλος βρίσκεται υπό τον έλεγχο των ίδιων των πολιτών. Πρόκειται για μία σχέση αλληλεξάρτησης η οποία φανερώνεται ξανά μπροστά μας, με έναν όμως πολύ σκληρό τρόπο. Η ψήφος μας έχει πραγματική σημασία και καθορίζει τα γεγονότα που γίνονται η ζωή μας. Δεν έχει νόημα μόνο σε θεωρητικό επίπεδο και είναι πραγματικά σημαντική. Αντικατοπτρίζει τον τρόπο με τον οποίο θέλουμε να αντιμετωπίσουμε μία κρίση σαν τη σημερινή, μία κρίση χωρίς προηγούμενο που μας κάνει να συνειδητοποιούμε απότομα τη σημασία της πραγματικής πολιτικής βούλησης και το πόσο πραγματικά επικίνδυνος μπορεί να αποβεί με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ο λαϊκισμός.

Στον αντίποδα των προηγούμενων παραδειγμάτων, η Ελλάδα φαίνεται πως μέχρι στιγμής αντιμετωπίζει την πρωτόγνωρη αυτή κατάσταση σχετικά καλά. Δεν μπορούμε να μιλάμε βέβαια για καλή έκβαση όσο συμπολίτες μας χάνονται, νοσηλεύονται ή νοσούν. Για πρώτη φορά όμως μετά από πολύ καιρό η Ελλάδα αποτελεί ένα παράδειγμα προς μίμηση, γεγονός που αποτυπώθηκε στη συνέντευξη του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο τηλεοπτικό δίκτυο CNN. Είναι σαφές και ανακουφιστικό για τους Έλληνες πολίτες, πως στον πυρήνα του στρατηγικού σχεδιασμού της αντιμετώπισης της κρίσης βρίσκεται ο άνθρωπος. Ούτε η δεκαετής εξαντλητική οικονομική κρίση, ούτε το αδύναμο σύστημα υγείας δε στάθηκαν εμπόδια σε αυτό.

Τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση συγκριτικά νωρίς με άλλες χώρες φαίνεται να επιβραδύνουν την εξάπλωση του κορονοϊού, κερδίζοντας χρόνο για το σύστημα υγείας, του γιατρούς και τους νοσηλευτές που καθημερινά βάζουν τους εαυτούς τους σε κίνδυνο για να είμαστε οι υπόλοιποι καλά. Οι ειδικοί υπογραμμίζουν καθημερινά τη σημασία τήρησης των μέτρων αυτών, καθώς αυτό είναι το ισχυρότερο “όπλο” αντιμετώπισης του ιού, σε αυτή τη φάση της εξάπλωσης. Και όπως τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη σημερινή ομιλία του στη Βουλή, η προσήλωση στο στόχο και η πειθαρχία είναι αναγκαίες, καθώς ο Απρίλιος θα αποτελέσει κρίσιμο μήνα για την εξέλιξη της πανδημίας στη χώρα μας. Και παρά το ότι η υγειονομική κρίση είναι παγκόσμια, η αντιμετώπιση της είναι θέμα εθνικό.

Τώρα που όλοι έχουμε σίγουρα το χρόνο για να διαβάσουμε εκείνο το βιβλίο που δεν προλαβαίναμε ή να εξασκήσουμε τις μαγειρικές μας ικανότητες, μπορούμε σίγουρα να βρούμε και λίγο χρόνο για να σκεφτούμε την πολιτική διάσταση της κατάστασης που όλοι βιώνουμε. Το αποτέλεσμα των μέτρων στη ζωή μας πρέπει να το δούμε στη ρεαλιστική του διάσταση και όχι να το αρνούμαστε σαν μια “απότομη αλλαγή” μιας εύκολης πραγματικότητας που κανείς δεν μας υποσχέθηκε.