Συνήθως η παιδική ηλικία συνδέεται με ευχάριστες αναμνήσεις, παιχνίδια με φίλους, οικογενειακές στιγμές και ξεγνοιασιά. Η σκληρή πραγματικότητα όμως κλέβει από αρκετά παιδιά την αθωότητα των παιδικών τους χρόνων και τα φέρνει αντιμέτωπα με τραυματικές εμπειρίες, οι οποίες τα σημαδεύουν για πάντα.
Κάποια από αυτά, μη μπορώντας να ξεπεράσουν όσα έχουν δει και ζήσει, «παραιτούνται» από τη ζωή.
Το σύνδρομο της παραίτησης, όπως ονομάστηκε, εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1990 στη Σουηδία ανάμεσα σε παιδιά προσφύγων που είχαν φτάσει από χώρες της πρώην ΕΣΣΔ. Εκατοντάδες παιδιά που πριν λίγες μέρες ήταν απολύτως υγιή, σταματούσαν να περπατάνε, να μιλάνε, να αντιδρούν ενώ οι γιατροί αδυνατούσαν να βρουν τα παθολογικά αίτια αυτής της πρωτοφανούς << παραίτησης>> η οποία μπορούσε να διαρκέσει από μερικούς μήνες εώς και χρόνια. Για την ανάρρωση τους , οι ειδικοί παρατήρησαν πως μόνο η αποκατάσταση της ελπίδας και του αισθήματος της ασφάλειας ήταν ικανά να λειτουργήσουν ως <<αντίδοτο>> και να τα οπλίσουν ξανά με δύναμη και θέληση για ζωή.
Το τελευταίο κρούσμα του συνδρόμου της παραίτησης εντοπίστηκε πριν λίγους μήνες στο κέντρο προσφύγων της Μόριας. Η μικρή Αΐσα, ένα κοριτσάκι 9 ετών από το Αφγανιστάν, μαζί με τον αδερφό της, έπεσαν θύματα βομβαρδισμού στην πατρίδα τους, με το μικρό αγοράκι να πέφτει τελικά νεκρό μπροστά στα μάτια της αδερφής του. Ύστερα, λόγω των τραυματισμών της, η Αΐσα αναγκάστηκε να υποβληθεί σε αλλεπάλληλα χειρουργεία προκειμένου να τοποθετηθούν μεταλλικές λάμες στο πόδι της. Ακολούθησε το μαρτυρικό ταξίδι προς τη Μυτιλήνη , όπου και κατέφθασε μέσα σε μία λέμβο, και εγκαταστάθηκε στον καταυλισμό της περιοχής μαζί με τους γονείς της. Εκεί ήταν αυτόπτης μάρτυρας στη δολοφονία ενός παιδιού δίπλα στη σκηνή όπου η ίδια διέμενε. Σύμφωνα με τον πατέρα και το νευρολόγο της, η μικρή μετά το τελευταίο τραγικό γεγονός αποσύρθηκε από τον κόσμο σε μία κατάσταση που μοιάζει με κώμα. Πλέον βρίσκεται όλη μέρα στο κρεβάτι της κλινικής, δεν ανοίγει τα μάτια της, δεν μιλάει, δεν περπατάει και δεν μπορεί να επικοινωνήσει με τους γύρω της. Η τραυματισμένη και ευάλωτη ψυχή της Αΐσα αδυνατώντας να ξεπεράσει τις εφιαλτικές στιγμές που είχε ζήσει στη μόλις ενιάχρονη ζωή της , έκλεισε τα μάτια της και πλέον κείτεται στο κρεβάτι περιμένοντας την αλλαγή που θα την κάνει να νιώσει ασφαλής και σίγουρη για το μέλλον της.
Η περίπτωση της μικρής Αίσα αποτελεί άλλη μία γροθιά στις συνειδήσεις, υπενθυμίζοντάς μας τον τεράστιο αριθμό ανθρώπων που ζει στοιβαγμένος σε σκηνές και κοντέινερ, λίγα μόνο χιλιόμετρα μακριά από εμάς. Οι άγριες και βίαιες καταστάσεις που έχουν ζήσει οι άνθρωποι αυτοί στις χώρες καταγωγής τους και το βασανιστικό ταξίδι προς την εύρεση μιας καλύτερης ζωής έχουν ήδη κλωνίσει την υγεία και την ψυχολογία τους, ενώ οι απάνθρωπες συνθήκες που επικρατούν στα κέντρα προσφύγων μόνο να επιβαρύνουν μπορούν τα ψυχολογικά και τα σωματικά τους τραύματα. Όγκοι σκουπιδιών, ανύπαρκτη ιατρική περίθαλψη, μηδαμινές παροχές και καθημερινοί βιασμοί είναι μόνο λίγα από τα προβλήματα τα οποία καλούνται να αντιμετωπίσουν σε καθημερινή βάση ενήλικες και παιδιά.
Παρόλο που οι περισσότεροι καταφέρνουν να σταθούν δυνατοί και να μετατρέψουν αυτές τις δυσκολίες σε δύναμη για να σταθούν ξανά στα πόδια τους και να διεκδικήσουν μια αξιοπρεπή ζωή, άλλοι <<σπάνε>> και παραιτούνται από οποιαδήποτε ελπίδα. Η βελτίωση των συνθηκών στις οποίες καλούνται να ζήσουν στα κέντρα προσφύγων είναι ο μόνος τρόπος για να αποφύγουμε και άλλες ιστορίες παιδιών που πέφτουν σε αυτό τον βαθύ ύπνο προκειμένου να μην έρχονται αντιμέτωπα με την ανυπόφορη καθημερινότητά τους.
Φοιτήτρια του ΕΚΠΑ, ιδρύτρια του Unplug Mag
Η Ρωσία στα πρόθυρα εμφυλίου πολέμου